Kiến thủ là một trong bốn thủ, là sự chấp trước vào một quan điểm, nhận thức sai lầm, trái với chân lý. Kiến thủ có thể là chấp trước vào một quan điểm thường hằng, cho rằng thế giới và ngã là vĩnh cửu, bất biến. Hoặc cũng có thể là chấp trước vào một quan điểm đoạn diệt, cho rằng thế giới và ngã là không tồn tại, bị đoạn diệt sau khi chết.
Kiến thủ là một trong những chướng ngại lớn nhất trên con đường tu học. Nó khiến cho người ta không thể nhận thức được chân lý, không thể đoạn trừ phiền não, không thể đạt đến giải thoát.
Một số ví dụ về kiến thủ trong cuộc sống hàng ngày:
- Một người tin rằng mình luôn đúng, không bao giờ sai, và coi thường ý kiến của người khác.
- Một người tin rằng một tôn giáo hay một hệ tư tưởng nào đó là duy nhất đúng đắn, và coi thường những tôn giáo hay hệ tư tưởng khác.
- Một người tin rằng mình có nhiều quyền hơn người khác, và coi thường quyền của người khác.
Kiến thủ có thể được biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, nhưng tựu trung lại, nó là sự chấp trước vào một quan điểm sai lầm, trái với chân lý.
Để vượt qua kiến thủ, người ta cần có sự tỉnh thức, biết nghi ngờ những quan điểm của bản thân, và sẵn sàng tiếp thu những quan điểm mới. Người ta cũng cần có lòng từ bi, bao dung, tôn trọng quan điểm của người khác, dù đó là quan điểm khác với quan điểm của mình.
Dưới đây là một số phương pháp để vượt qua kiến thủ:
- Nghiên cứu và học hỏi: Tìm hiểu về những quan điểm khác nhau, từ đó có cái nhìn đa chiều, khách quan hơn về vấn đề.
- Suy ngẫm và quán chiếu: Tự suy ngẫm về những quan điểm của bản thân, xem xét xem chúng có dựa trên căn cứ thực tế hay không.
- Tâm từ bi: Lòng từ bi giúp chúng ta mở lòng đón nhận những quan điểm khác, không còn chấp trước vào quan điểm của bản thân.
Kiến thủ là một chướng ngại lớn trên con đường tu học, nhưng nó cũng là một thử thách giúp chúng ta trưởng thành, trở thành một người có trí tuệ và lòng từ bi hơn.
