– Thưa đại đức! Mặt trời có bị bệnh chăng?
– Tại sao đại vương lại hỏi thế?
– Bởi vì trẫm thấy rằng, mặt trời đôi khi chiếu sáng chói chang, tỏ ra sức lực rất mạnh mẽ; nhưng cũng có những khi tia sáng của nó rất yếu ớt, dường như không có hơi sức. Vậy không phải khi ấy mặt trời bị bệnh sao?
– À, nếu đại vương gọi đấy là bệnh thì mặt trời có bệnh thật. Bệnh của mặt trời làm cho có những khi nó chiếu sáng yếu ớt – là do mây, khói, mưa và nguyệt thực đấy, đại vương!
– Nghĩa là do, mây, khói, mưa, nguyệt thực che ám, lấn hiếp nên mặt trời mới bị bệnh?
– Tâu, vâng!
Đức vua Mi-lan-đà tán thán:
– Ôi! Mặt trời oai lực như thế, phi thường như thế mà cũng bị bệnh, huống hồ là chúng sanh, đại đức nhỉ!
– Vâng, chúng sanh bị tham che ám, lấn hiếp, sân che ám, lấn hiếp… nên phát sanh lên không biết bao nhiêu là căn bệnh đấy, đại vương!
– Trẫm hiểu rồi.
* * *
(Trích “Mi Tiên Vấn Ðáp” – “Milinda Panha” )
Dịch giả: Hòa thượng Giới Nghiêm (Maha Thera Thita Silo)
